Inwestowanie w sztukę jest alternatywną i atrakcyjną formą lokowania wolnego kapitału oraz gromadzenia pasywnych dochodów. Tak jak i inne rodzaje inwestycji, np. kapitałowych, ma swoje zalety, ale i również obarczone jest pewnym ryzykiem. Rozważnie i mądrze inwestując w dzieła sztuki można znacznie ograniczyć to ryzyko. Nie można go jednak wyeliminować zupełnie. Poniżej przedstawiam zalety oraz wady i zagrożenia przy inwestowaniu w sztukę.
Zalety inwestowania w sztukę:
-
- można zacząć nie dysponując dużym kapitałem,
- sztuka stanowi dobre zabezpieczenie przed inflacją,
- niewielka korelacja z innymi rynkami inwestycyjnymi (np. kapitałowym, nieruchomości), jest to więc dobry sposób na dywersyfikację całego portfela inwestycyjnego, zwłaszcza w okresie dekoniunktury na rynkach finansowych,
- niska wrażliwość na działanie cykli koniunkturalnych, co również sprawia, że inwestycje w dzieła sztuki mogą być atrakcyjnym uzupełnieniem portfela inwestycyjnego,
- w przypadku bardziej wartościowych i znanych dzieł istnieje możliwość osiągania dodatkowych zysków z ich wypożyczania na wystawy,
- korzyści finansowe – inwestycje w sztukę w przeciwieństwie do innych inwestycji są również korzystne z punktu widzenia podatkowego, ponieważ jeśli sprzedaż dzieła sztuki przez osobę fizyczną nastąpi po upływie przynajmniej sześciu miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło jego nabycie i nie zostanie dokonana w ramach prowadzonej przez tą osobę działalności gospodarczej, będzie zwolniona od podatku dochodowego,
- otaczamy się pięknymi przedmiotami, upiększającymi nasze pomieszczenia, jeżeli kupujemy dzieła sztuki, które nam się podobają,
- rozwijamy się intelektualnie uzupełniając swoją wiedzę na temat sztuki,
- mamy możliwość poznania nowe, interesujące, często nietuzinkowe osoby w odwiedzanych galeriach, muzeach, na aukcjach, na forach internetowych.
Wady i zagrożenia przy inwestowaniu w sztukę:
- stosunkowo niska płynność rynku sztuki, wychodzenie z inwestycji może więc potrwać dłużej, niż pierwotnie zakładaliśmy,
- z reguły długi horyzont inwestycyjny,
- ryzyko fałszerstw – nabycie kopii zamiast oryginału, bądź pracy niewłaściwie przypisanej danemu artyście,
- kradzież lub zniszczenie dzieła sztuki (pożar, zalanie),
- dodatkowe koszty związane z przechowaniem i zabezpieczeniem bardziej wartościowych dzieł sztuki – należy je przechowywać w odpowiednich warunkach, konserwować, ubezpieczać,
- trudności z wyceną dzieł sztuki,
- potencjalne zyski z inwestycji osiągamy z reguły dopiero w momencie sprzedaży dzieła, chociaż, mimo że rzadko, to pojawia się niekiedy możliwość wypożyczenia pracy na wystawy lub do muzeów, ale zazwyczaj w zamian za udostępnienie dzieł zamiast wynagrodzenia dostajemy propozycję partycypacji przez te instytucje w kosztach utrzymania i zabezpieczenia tych prac.
Zamierzając sprzedać wybitne dzieło sztuki, warto zrobić to poprzez znany i renomowany dom aukcyjny. Nie jest polecana sprzedaż przez galerie czy z ręki do ręki. Wystawiając dzieło na aukcji można określić cenę minimalną i liczyć na to, że w trakcie licytacji pojawi się element konkurencji między kupującymi, który może podnieść cenę do nieoczekiwanie wysokich poziomów. Przykładowo obraz z 2013 r. “Girl in Blue” (“Dziewczyna w błękicie”) Ewy Juszkiewicz, na aukcji Phillips w Nowym Jorku w listopadzie 2021 r. dziewięciokrotnie przebił początkową estymację, osiągając kwotę 730 tysięcy dolarów (3 miliony złotych). Miesiąc wcześniej w październiku 2021 roku w trakcie prestiżowej aukcji Sotheby’s, Contemporary Art Evening Auction, inny obraz tej artystki zatytułowany „Maria (After Johannes Cornelisz Verspronck)” z 2013 został sprzedany za kwotę 352 800 funtów, chociaż estymacja wynosiła zaledwie 30-40 tys. funtów. Obraz został sprzedany za kwotę ponad dziesięciokrotnie większą niż początkowo przewidywano i szacowano. Warto więc rozważyć sprzedaż, zwłaszcza bardziej wartościowego dzieła sztuki poprzez aukcję.
O ile to możliwe, warto nie spieszyć się ze sprzedażą dzieł sztuki. Jeśli posiadasz dobrą pracę znanego artysty, to nie pozbywaj się jej tak długo, jak tylko możesz sobie na to pozwolić. Podaż najlepszych dzieł wybitnych artystów zawsze będzie ograniczona, a w szczególności już nieżyjących. To sprawia, że ceny w długim okresie czasu mają zazwyczaj tendencję do niejednokrotnie dużych wzrostów. Przyczynia się do tego także stale rosnąca zamożność społeczeństw oraz ilość wolnego kapitału do zainwestowania, a także rozpowszechniająca się chęć otaczania się oryginalnymi dziełami sztuki.
